Rewitalizacja w Gminie Piaski
W 2021 roku Burmistrz Gminy Piaski podjął decyzje o rozpoczęciu prac związanych z opracowaniem dokumentu strategicznego jakim jest Gminny Program Rewitalizacji Gminy Piaski na lata 2021-2027, który stanowi podstawę do uruchomienia w Gminie Piaski procesów rewitalizacyjnych. Realizacja zadań z tego obszaru od końca 2023 roku możliwa jest tylko w oparciu o Ustawę z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji.
Proces rewitalizacji
Zgodnie z definicja ustawową rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji. Przeprowadzanie rewitalizacji jest zadaniem dodatkowym gmin.
Interesariuszami rewitalizacji są w szczególności:
1. mieszkańcy obszaru rewitalizacji oraz właściciele, użytkownicy wieczyści nieruchomości i podmioty zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na tym obszarze, w tym spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, społeczne inicjatywy mieszkaniowe, towarzystwa budownictwa społecznego oraz członkowie kooperatywy mieszkaniowej współdziałający w celu realizacji na obszarze rewitalizacji inwestycji mieszkaniowej;
2. pozostali mieszkańcy gminy;
3. podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność gospodarczą lub społeczną, w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne;
4. jednostki samorządu terytorialnego, ich jednostki organizacyjne, oraz organy doradcze i konsultacyjne gminy;
5. organy władzy publicznej;
6. inne podmioty realizujące na obszarze rewitalizacji uprawnienia Skarbu Państwa.
Celem procesu rewitalizacji jest optymalne i efektywne wykorzystanie specyficznych uwarunkować danego obszaru geograficznego oraz jego potencjałów. Sam proces rewitalizacji jest procesem wieloletnim prowadzonym przez jego interesariuszy w ścisłej współpracy z lokalną społecznością. Wszystkie działania wchodzące w skład rewitalizacji powinny być prowadzone w sposób spójny wewnętrznie (pomiędzy sobą) oraz zewnętrznie (z lokalnymi politykami sektorowymi, np. transportową, energetyczną, celami i kierunkami wynikającymi z dokumentów strategicznych i planistycznych).
Podstawowym narzędziem w trakcie realizacji procesu rewitalizacji jest gminny program rewitalizacji. Za pomocą tego dokumentu dokonywana jest koordynacja różnorodnych działań ukierunkowanych na realizację założonych celów. Program jest dokumentem strategicznym, który musi sprostać kompleksowym i wielowątkowym wymaganiom procesu rewitalizacji, co wiąże się z koniecznością zaangażowania oraz skoordynowania pracy szerokiej grupy interesariuszy, w tym zwłaszcza mieszkańców obszarów wybranych do rewitalizacji. Przy opracowaniu gminnego programu rewitalizacji należy skupić się na jego trzech podstawowych elementach:
• wizji obszaru rewitalizacji po przeprowadzeniu procesu,
• właściwym dobraniu przedsięwzięć rewitalizacyjnych, które przyczynią się do realizacji założonej wizji,
• źródłach finansowania procesu rewitalizacji.
Partycypacja społeczna w procesie tworzenia gminnego programu rewitalizacji
Proces rewitalizacji powinien być przeprowadzony w sposób jawny i przejrzysty, zapewniając możliwość aktywnego udziału różnych grup interesariuszy. Rozwój dialogu pomiędzy zainteresowanymi stronami pozwala bowiem inicjować i wspierać działania związane z kształtowaniem więzi społecznych. Ponadto wieloaspektowe spojrzenie na problemy i potencjały Gminy poprzez rozpoznanie potrzeb mieszkańców wzmacnia kapitał społeczny oraz pozwala na wypracowanie Programu obejmującego spójne, wielosektorowe działania. Społeczność lokalna stanowi bezpośrednie i najlepiej znające ten obszar źródło informacji. Jednocześnie partycypacja mieszkańców zapewnia zaangażowanie społeczności lokalnej w budowanie przyszłości Gminy, dając możliwość bezpośredniego wypowiedzenia się, a co za tym idzie – współdecydowania o rozwoju Gminy, którą zamieszkują.
Prowadzenie szerokiej partycypacji społecznej zapewnia zachowanie spójności prowadzonych działań oraz stwarza szansę na zwiększenie pozytywnych efektów całego procesu, za pomocą efektu synergii. Zapisana w ustawie obligatoryjna partycypacja społeczna zakłada prowadzenie konsultacji społecznych uchwał towarzyszących przygotowywanym projektom wchodzącym w skład procesu rewitalizacyjnego. Kolejną obowiązkowa formą jest powołanie Komitetu Rewitalizacji, który stanowi organ opiniodawczo-doradczy dla Burmistrza w zakresie dbałości o prawidłową realizację GPR oraz prowadzenie dialogu między interesariuszami procesu rewitalizacji a organami Gminy. Dodatkowo wykorzystać można jeszcze inne formy konsultacji tj.: spotkania, debaty, warsztaty, spacery studyjne, wywiady, wykorzystanie grup przedstawicielskich lub zbieranie uwag ustnych.
Przygotowanie i realizacja Gminnego programu Rewitalizacji